بررسی نقش مشارکت مردمی در فرآیند توسعه روستایی

نام پروژه ::بررسی نقش مشارکت مردمی در فرآیند توسعه روستایی
مطالعه موردی: شهرستان …….

پایان نامه جهت دریافت درجه کارشناسی ارشد در رشته جغرافیا و برنامه ریزی روستایی

فهرست مطالب:

فصل اول:
  کلیــات پـــژوهـش

۱-۱- مقدمه
۱- ۲- سوالات پژوهش
۱-۳- فرضیات تحقیق
۱-۴- اهداف تحقیق
۱-۵- اهمیت و ضرورت تحقیق
۱-۶- کاربردهای تحقیق
۱-۷- روش تحقیق
۱-۷- ۱- جامعه آماری و واحد تحلیل
۱-۷- ۲- تعیین حجم نمونه
۱-۷- ۳ – روش نمونه گیری
۱-۷- ۴- روش گردآوری اطلاعات
۱-۷-۵-  شاخص های تحقیق
۱-۷-۶- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات
۱-۸- مشکلات و موانع تحقیق
۱- ۹- تعریف مفاهیم و متغیرهای پژوهش
۱-۱۰- مقیاسهای سنجش بکار گرفته شده در تحقیق

فصل دوم :
 ادبیات تحقیق

۲-۱٫ پیشینه تحقیق
۲-۱-۱٫ مروری بر مطالعات پیشین در زمینه موضوع تحقیق
۲-۲٫ مبانی نظری تحقیق
۲-۲-۱٫  توسعه روستایی
۲-۳٫ مفهوم و تعریف مشارکت
۲-۴٫ فلسفه مشارکت
۲-۵٫  سطوح مشارکت
۲-۶٫پیش شرطهای مشارکت
۲-۷٫ ضرورت و اهمیت مشارکت در توسعه
۲- ۸٫ نتایج و فواید مشارکت
۲-۹٫  ویژگیهای مشارکت
۲-۱۰٫ ضرورت مشارکت در طرحهای روستایی
۲-۱۱٫  تنگناههای مشارکت روستائیان در طرحهای توسعه روستایی
۲-۱۲٫ عناصر مشارکت
۲-۱۳٫ عوامل مؤثر بر مشارکت (با تأکید بر مشارکت روستایی)
۲-۱۳-۱٫ عوامل فردی _ روان شناختی
۲-۱۳-۲٫ عوامل اجتمایی و فرهنگی
۲-۱۳-۳٫عوامل اقتصادی
۲-۱۴٫ طبقه بندی انواع مشارکت
۲-۱۴-۱٫ الگوهای مشارکت بر حسب نوع مشارکت
۲-۱۴-۲٫ الگوهای مشارکت بر حسب سطوح جغرافیایی
۲-۱۴-۳٫ الگوهای مشارکت بر حسب کیفیت همکاری مردم
۲-۱۴-۴٫ الگوهای مشارکت بر حسب دیدگاههای مبتنی بر فعالیت
۲-۱۴-۴-۱٫ ابعاد اقتصادی مشارکت
۲-۱۴-۴-۲٫  ابعاد اجتمایی و فرهنگی مشارکت
۲-۱۴-۴-۳٫ ابعاد زیست محیطی مشارکت
۲-۱۴-۴-۴٫ ابعاد سیاسی مشارکت
۲-۱۴-۵٫ الگوهای مشارکت بر حسب چگونگی شکل گیری
۲-۱۴-۵-۱٫ مشارکت سنتی
۲-۱۴-۵-۲٫ مشارکت جدید
۲-۱۵٫   نظریه های مشارکتی
۲-۱۵-۱٫ مشارکت از بعد رفتاری و روانشناختی
۲-۱۵-۱-۱٫ نظریه کنش موجه
۲-۱۵-۱-۲٫ نظریه نقش
۲-۱۵-۱-۳٫   نظریه دیوید رایزمن
۲-۱۵-۱-۴٫ کار” دل انگیز” شاول فوریه
۲-۱۵-۲٫ مشارکت از دیدگاه توسعه روستایی
۲-۱۵-۲-۱٫ نظریه عبید االله خان
۲-۱۵-۲-۲٫ ویتز
۲-۱۵-۲-۳٫   نظریه اوکلی مارسدن
۲-۱۵-۲-۴٫  آرپی میسرا
۲-۱۵-۲-۵٫  سالیا عمر
۲-۱۵-۲-۶٫   نظریه فریدمن و ویوور
۲-۱۶٫ چارچوب نظری(مدل تحقیق)
۲-۱۷٫ انواع مدلهای مشارکت
۲-۱۷-۱٫ مدل جامعه شناختی لیپست
۲-۱۷-۲٫ مدل روان شناختی دال
۲-۱۸٫ موانع مشارکت مردمی
۲- ۱۸- ۱٫ موانع اقتصادی
۲- ۱۸-۲٫ موانع ساختاری
۲-۱۸-۳٫ موانع اجتمایی و فرهنگی
۲-۱۸- ۴٫ موانع سیاسی
۲ – ۱۸- ۵٫ موانع تجربی
۲-۱۹٫  سابقه و جایگاه مشارکت مردمی در ایران
۲-۲۰٫ نظام اطلاع رسانی و مشارکت

فصل سوم:  
جغرافیای طبیعی و انسانی

۳-۱٫ جغرافیای طبیعی شهرستان
۳-۱-۱- موقعیت جغرافیایی شهرستان
۳-۱-۲٫ عوارض طبیعی شهرستان
۳-۱-۲-۱٫  پستی وبلندی
۳-۱-۲-۲٫ شیب اراضی
۳-۱-۳٫ تقسیمات سیاسی شهرستان
۳-۱-۴٫ زمین شناسی
۳-۲٫ جغرافیای انسانی شهرستان
۳-۲-۱٫ جمعیت وتحولات آن
۳-۲-۲٫ بعد خانوار
۳-۲-۳٫  تراکم جمعیت
۳-۲-۳-۱٫ تراکم جمعیت
۳-۲-۴٫ ساخت وترکیب جمعیت
۳-۲-۴- ۱٫ ترکیب جنسی
۴-۲-۴- ۲٫ ساخت سنی جمعیت
۳-۲-۵٫ سواد
۳-۲-۶٫ مهاجرت

فصل چهارم :
روش شناسی

۴-۱٫ یافته های توصیفی تحقیق
۴-۱-۱٫ مشخصات روستاها
۴-۱-۲٫ مشخصات فردی پاسخگویان
۴-۱-۲-۱٫ وضعیت شغل
۴-۱-۲- ۲٫ وضعیت تأهل
۴-۱-۲-۳٫ وضعیت تحصیلات
۴-۱-۲-۴٫ وضعیت سنی پاسخگویان
۴-۱-۲-۵٫ ویژگی جنسی
۴-۲٫ تجزیه و تحلیل و آزمون فرضیات
۴-۲-۱٫ روش تجزیه و تحلیل وآزمون فرضیات
۴-۲-۲٫ تجزیه و تحلیل وآزمون گویه های فرضیه اول
۴-۲-۱-۱٫ مشارکت در امور اقتصادی
۴-۲-۱-۲٫ مشارکت در امور خدماتی
۴-۱-۱-۳٫ مشارکت در امور سیاسی
۴-۲-۱-۴٫ مشارکت در امور اجتماعی و فرهنگی
۴-۲-۲٫ تحلیل و نتیجه آزمون فرضیه اول
۴-۲- ۳٫ تجزیه و تحلیل وآزمون گویه های فرضیه دوم
۴-۲- ۳- ۱٫ سنجش سطح آگاهی
۴-۲-۴٫ تحلیل و نتیجه آزمون فرضیه دوم
جمع بندی

فصل پنجم:
نتیجه گیری و ارائه پیشنهادات

۵-۱٫ نتیجه گیری مطالب تحقیق
۵-۲٫ پیشنهادات
منابع و ماخذ

فهرست جداول

جدول(۱-۱): تعداد نمونه و درصد آماری روستاهای روستاهای توسعه یافته برگزیده شهرستان شیروان چرداول
جدول (۲-۱): تعداد نمونه و درصد آماری روستاهای روستاهای توسعه نیافته برگزیده شهرستان شیروان چرداول
جدول (۳-۱): روند تحولات جمعیت در شهرستان شیروان وچرداول در سالهای ۵۵-۷۵
جدول (۳-۲): تعداد جمعیت وخانوارشهرستان شیروان وچرداول به تفکیک مناطق شهری وروستایی
جدول (۳-۳): نسبت جنسی شهرستان به تفکیک نقاط شهری وروستایی وغیر ساکن
جدول (۳-۴): جمعیت ۶  ساله وبیشتر وباسواد بر حسب مناطق در شهرستان شیروان وچرداول
جدول(۴-۱): شاخص های اقتصادی روستاهای برگزیده شهرستان شیروان چرداول(توسعه یافته) در سال ۱۳۷۵
جدول(۴-۲):شاخص های رفاهی – اجتمایی روستاهای برگزیده شهرستان شیروان چرداول(توسعه یافته) در سال ۱۳۷۵
جدول(۴-۳): شاخص های اقتصادی روستاهای برگزیده شهرستان شیروان چرداول(توسعه نیافته) در سال ۱۳۷۵
جدول(۴-۴): شاخص های رفاهی – اجتمایی روستاهای برگزیده شهرستان شیروان چرداول(توسعه نیافته) در سال ۱۳۷۵
جدول (۴-۵): توزیع پاسخگویان بر حسب نوع شغل
جدول (۴-۶): توزیع پاسخگویان بر حسب وضعیت تأهل
جدول (۴-۷): توزیع پاسخگویان بر حسب وضعیت تحصیلات
جدول  (۴-۸): توزیع پاسخگویان بر حسب وضعیت سن
جدول (۴-۹): توزیع پاسخگویان بر حسب وضعیت جنسی
جدول(۴-۱۰): آزمون ویلکاکسون جهت معناداری اختلاف مشارکت روستائیان در کاشت، داشت و برداشت محصول در دو گروه توسعه یافته و توسعه نیافته شهرستان شیروان چرداول
جدول(۴-۱۱): آزمون ویلکاکسون جهت معناداری تفاوت مشارکت روستائیان در تعیین نوع کشت محصول (کشتمون) در دو گروه توسعه یافته و توسعه نیافته شهرستان شیروان چرداول
جدول(۴-۱۲): آزمون ویلکاکسون جهت معناداری ارتباط مشارکت روستائیان در تعیین حق آبه افراد (سهم آب) در دو گروه توسعه یافته و توسعه نیافته شهرستان شیروان چرداول
جدول(۴-۱۳): آزمون ویلکاکسون جهت عدم معناداری اختلاف مشارکت روستائیان در استفاده از مراتع در دو گروه توسعه یافته و توسعه نیافته شهرستان شیروان چرداول
جدول (۴-۱۴): آزمون ویلکاکسون جهت معناداری ارتباط  مشارکت روستائیان در صنایع دستی در دو گروه توسعه یافته و توسعه نیافته شهرستان شیروان چرداول
جدول(۴-۱۵): آزمون ویلکاکسون جهت معناداری تفاوت مشارکت روستائیان در گاوداری چکانه ای در دو گروه توسعه یافته و توسعه نیافته شهرستان شیروان چرداول
جدول(۴-۱۶): آزمون ویلکاکسون جهت اختلاف مشارکت روستائیان در امور واره  در دو گروه توسعه یافته و توسعه نیافته شهرستان شیروان چرداول
جدول شماره (۴-۱۷) میزان مشارکت روستائیان در مولفه های اقتصادی
جدول(۴-۱۸): آزمون ویلکاکسون جهت معناداری تفاوت مشارکت روستائیان در ساخت بناهای عمومی در دو گروه توسعه یافته و توسعه نیافته شهرستان شیروان چرداول
جدول(۴-۱۹): آزمون ویلکاکسون جهت معناداری تفاوت مشارکت روستائیان در ایجاد خدمات زیربنایی در دو گروه توسعه یافته و توسعه نیافته شهرستان شیروان چرداول
جدول(۴-۲۰): آزمون ویلکاکسون جهت معناداری اختلاف مشارکت روستائیان در حل مشکللات بهداشتی و درمانی در دو گروه توسعه یافته و توسعه نیافته شهرستان شیروان چرداول
جدول (۴-۲۱): میزان مشارکت روستائیان در مولفه های خدماتی
جدول(۴-۲۲): آزمون ویلکاکسون جهت معناداری اختلاف مشارکت روستائیان در انتخابات ریاست جمهوری در دو گروه توسعه یافته و توسعه نیافته شهرستان شیروان چرداول
جدول(۴-۲۳): آزمون ویلکاکسون جهت معناداری اختلاف مشارکت روستائیان در انتخابات مجلس شورای اسلامی در دو گروه توسعه یافته و توسعه نیافته شهرستان شیروان چرداول
جدول(۴-۲۴): آزمون ویلکاکسون جهت معناداری اختلاف مشارکت روستائیان در انتخابات شورای اسلامی روستادر دو گروه توسعه یافته و توسعه نیافته شهرستان شیروان چرداول
جدول شماره( ۴-۲۵) میزان مشارکت روستائیان در مولفه های سیاسی
جدول(۴-۲۶): آزمون ویلکاکسون جهت معناداری اختلاف مشارکت روستائیان در شرکت در مراسم ازدواج یا عزای افراد در دو گروه توسعه یافته و توسعه نیافته شهرستان شیروان چرداول
جدول(۴-۲۷): آزمون ویلکاکسون جهت معناداری تفاوت مشارکت روستائیان در شرکت در برگزاری سوگواری ائمه اطهار و مراسم ویژه مذهبی در دو گروه توسعه یافته و توسعه نیافته شهرستان شیروان چرداول.
جدول(۴-۲۸): آزمون ویلکاکسون جهت معناداری اختلاف مشارکت روستائیان در شرکت در مساعدت به نیازمندان روستایی در دو گروه توسعه یافته و توسعه نیافته شهرستان شیروان چرداول
جدول(۴-۲۹): آزمون ویلکاکسون جهت معناداری اختلاف مشارکت روستائیان در شرکت در رفع اختلاف بین روستائیان در دو گروه توسعه یافته و توسعه نیافته شهرستان شیروان چرداول
جدول(۴-۳۰ ): آزمون ویلکاکسون جهت معناداری اختلاف مشارکت روستائیان در شرکت در بسیج کردن مردم برای رفع مشکلات روستا در دو گروه توسعه یافته و توسعه نیافته شهرستان شیروان چرداول
جدول (۴-۳۱ ): میزان مشارکت روستائیان در مولفه های اجتماعی – فرهنگی
جدول(۴-۳۲ ): آزمون ویلکاکسون جهت معناداری ارتباط بین میزان مشارکت مردمی و توسعه یافتگی در شهرستان شیروان چرداول
جدول(۴-۳۳ ): آزمون ویلکاکسون جهت معناداری اختلاف میزان مدرک تحصیلی در  دو گروه روستاهای توسعه یافته و توسعه نیافته  شهرستان شیروان چرداول
جدول(۴-۳۴ ): آزمون ویلکاکسون جهت معناداری اختلاف میزان دسترسی  به کتاب و روزنامه در  دو گروه روستاهای توسعه یافته و توسعه نیافته  شهرستان شیروان چرداول
جدول(۴-۳۵ ): آزمون ویلکاکسون جهت معناداری اختلاف میزان دسترسی به رادیو و تلویزیون در  دو گروه روستاهای توسعه یافته و توسعه نیافته  شهرستان شیروان چرداول
جدول(۴-۳۶ ): آزمون ویلکاکسون جهت معناداری اختلاف میزان میزان دسترسی  به کامپیوتر و اینترنت در  دو گروه روستاهای توسعه یافته و توسعه نیافته  شهرستان شیروان چرداول
جدول(۴-۳۷ ): آزمون ویلکاکسون جهت معناداری اختلاف برمیزان اطلاعات در زمینه اشتغالات روستایی اعم از کشاورزی و دامداریدر  دو گروه روستاهای توسعه یافته و توسعه نیافته  شهرستان شیروان چرداول
جدول(۴-۳۸): آزمون ویلکاکسون جهت معناداری اختلاف میزان ارتباطات با نواحی شهری پیرامونی در  دو گروه روستاهای توسعه یافته و توسعه نیافته  شهرستان شیروان چرداول
جدول(۴-۳۹): آزمون ویلکاکسون جهت معناداری اختلاف میزان استقبال و شرکت در کلاسهای مختلف در  دو گروه روستاهای توسعه یافته و توسعه نیافته  شهرستان شیروان چرداول
جدول(۴-۴۰ ): میزان آگاهی روستائیان در دو گروه از روستاهای شهرستان مورد مطالعه
جدول(۴-۴۱ ):آزمون ویلکاکسون جهت معناداری ارتباط بین میزان آگاهی روستائیان  و مشارکت مردمی در مناطق توسعه یافته و توسعه نیافته
جدول(۴-۴۲) : خلاصه نتایج فرضیه اول تحقیق
جدول( ۴-۴۳): خلاصه نتایج فرضیه دوم تحقیق

فهرست اشکال و نقشه ها

شکل (۲-۱): چها ر نوع مشارکت

شکل (۲-۳): رابطه بین رفتار و هنجار افراد

شکل (۲-۳): الگوی کنش موجه از دیدگاه آیزن و فیش باین

شکل (۲-۴): مدل عوامل مؤثر بر میزان مشارکت و نحوه تأثیرگذاری آنها

نقشه(۳-۱): نقشه توزیع روستاهای شهرستان ……… بر حسب موقعیت طبیعی

چکیده

مشارکت دادن اقشار گوناگون مردم روستایی در پیشبرد برنامه ها و فعالیتهای اجتماعی، اقتصادی و عمرانی، یکی از سیاستهای محوری توسعه روستایی بعد از انقلاب بوده است.
هدف این تحقیق بررسی نقش مشارکت مردمی در پیشبرد توسعه روستائی در گروهی از روستاهای برگزیده شهرستان ………… می باشد بنابراین برای رسیدن به این هدف از دو روش اسنادی و میدانی استفاده شده است. لازم به ذکر است که در این تحقیق پس از تهیه کلیات و چهارچوب  نظری تحقیق، جهت کسب اطلاع از منطقه مورد مطالعه و بررسی جایگاه و چگونگی مشارکت در آن منطقه اقدام به عملیات میدانی شد. بطور کلی یک نوع پرسشنامه  برای انجام این تحقیق آماده شد. پس از تکمیل این پرسشنامه، برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارspss  استفاده گردید. یافته های این تحقیق نشان می دهد که شهرستان ………. از پتانسیل بالایی جهت لحاظ نمودن راهبرد مشارکت مردمی در پیشبرد توسعه برنامه های روستایی برخوردار است که در صورت معرفی و شناسائی و مدیریت این نوع مشارکتها و فراهم نمودن امکانات مورد نیاز و بهبود در زیرساختها جهت عملی نمودن آنها می تواند به عنوان یک الگوی شایسته از راهبرهای توسعه روستایی در سطح منطقه ای – ملی تبدیل شود.
در این طرح، سعی شده تا نحوه مشارکت روستائیان در روند توسعه روستایی، در گروهی  از روستاهای توسعه یافته و گروهی از روستاهای توسعه نیافته  شهرستان شیروان چرداول ، بصورت مقایسه ای ارزیابی گردد. و سپس رابطه بین  توسعه ناحیه مورد مطالعه از طریق میزان آگاهی بر مشارکت مردمی این شهرستان مورد بررسی قرار گرفته است.
همچنین نتایج تحقیق نشان می دهد که نه تنها  بین مشارکت مردمی و توسعه یافتگی با ۹۵ درصد اطمینان رابطه وجود دارد بلکه هنچنین بین  توسعه از طریق سطح آگاهی و میزان مشارکت آنها با ۹۵درصد اطمینان  رابطه وجود دارد یعنی در مجموعه روستاهای  توسعه یافته که آگاهی بیشتری نسبت به روستاهای توسعه نیافته دارند  دارای مشارکت  بیشتری هستند.

واژه گان کلیدی : توسعه روستایی، مشارکت مردمی، آگاهی