مقاله نقش مکانی قصر شیرین

بررسی نقش مکانی قصرشیرین در توسعه منطقه پس از جنگ تحمیلی با استفاده از رویکرد تحلیل عوامل استراتژیک (SWOT)

مقدمه

شهرستان قصرشیرین یکی از شهرستان­های استان کرمانشاه است که به دلیل موقعیت ویژه خود و به لحاظ موقعیت مرزی از اهمیت ویژه­ای در طول تاریخ برخوردار بوده است و تا قبل از جنگ تحمیلی و به تصرف قوای متجاوز بعث درآمدن، دارای رونق خاصی خصوصاٌ از لحاظ اقتصادی بوده است.

متأسفانه در زمان تصرف، از این شهر جز تلی از خاکستر باقی نماند و مردم آن یا به شهادت رسیده یا به شهرهای دیگر استان و نقاط دیگر کشور مهاجرت کردند. از آنجا که بعد از جنگ و حتی در زمان بازسازی طرح­های مناسبی با توجه به موقعیت و شرایط طبیعی و مکانی این منطقه تهیه نشد، این شهر هیچگاه رونق گذشته خود را باز نیافت. نگارندگان معتقدند اگر این شهر با تدوین و اجرای برنامه­ریزی­های استراتژیک مورد حمایت قرار می­گرفت می­توانست به عنوان یک قطب توسعه در غرب کشور مطرح باشد.

یکی از گامهای فرایند برنامه­ریزی استراتژیک، شناسایی فنون تجزیه و تحلیل در مرحله تدوین و تنظیم برنامه­ها و به کارگیری آنها در مرحله پایانی فرایند مزبور است ( نوری و همکاران، 1385 و سِستان[1] و همکاران، 2003 ). این امر امکان ارزیابی، کنترل و بازخور نتایج عملکرد را برای مقاطع تصمیم­گیری فراهم می­نماید.

برای نیل به این هدف فنون ممیزی استراتژیک، نه تنها باعث تقویت ابعاد و بنیانهای تدوین و تنظیم استراتژیها شده، بلکه همچنین موجب روشن شدن معیارهای سنجش هدفها، بستر و جهت سیاسی و تدوین شاخصهای ارزیابی و تبیین نظام ارزشیابی برنامه­ای گردیده است ( حمیدی­زاده، 1380، ص29). برنامه­ریزی استراتژیک دارای فرایندی پویا است.

این نوع برنامه­ریزی، با آینده­نگری درباره واقعیتها و موقعیتهای موجود، راهبردها و تاکتیک­های اثرگذار در صدد بر می­آید برای رسیدن به آینده فراروی بکوشد (جونز[2]، 2000، مالتایس[3] و همکاران، 2002، فین­ودن[4]، 2003). برنامه­ریزی استراتژیک یک فرایند خطی نیست که به صورت گام به گام در یک چارچوب غیر قابل انعطاف به اجرا در آید بلکه آنچه در آن اصل است، مشارکت همه دست اندرکاران در تعریف مقاصد، رسالتها، کمک­رسانی و تدوین الگوهای عمل برای دستیابی به هدف است.

فرایند ارزیابی توسعه منطقه­ای استراتژیک همواره در تناسب با فرایند برنامه­ریزی استراتژیک منطقه­ای می­باشد ( ایستی[5] و همکاران، 2001 و دیکسون[6] و همکاران، 2001). این مطالعه سعی در بهره­مندی از رویکرد و روش مزبور در رابطه با توانایی­ها و قابلیتهای مکانی شهرستان قصرشیرین به منظور دستیابی به یک استراتژی مناسب در جهت توسعه این منطقه دارد. بنابراین در این مقاله به معرفی این نقش­ها و سپس تحلیل آنها در چارچوب روش swot پرداخته شده است.

چکیده

در طول هشت سال جنگ تحمیلی با عراق، بنیان های اقتصادی، اجتماعی و کالبدی شهرهای مرزی کشور به شدت آسیب دید. شهرستان قصرشیرین در طول جنگ تحمیلی به کلی ویران شد و چند سال در تصرف قوای متجاوز عراق بود. بعد از اتمام جنگ، به موجب موافقت هایی که بین وزارت مسکن و شهرسازی و ستاد بازسازی و استانداری انجام گرفت، مقرر شد طرح جامع شهر به صورت جامع و تفصیلی تهیه گردد.

اما این طرح ها به دلیل عدم توجه به نقش کارکردی شهر، در بازگرداندن حیات اصلی شهر به آن موفق عمل ننموده است. سؤال اصلی این پژوهش آن است که نقش مکانی قصرشیرین چگونه می تواند در توسعه و بازگرداندن حیات اصلی شهر به آن موثر باشد. نوع تحقیق کاربردی- توسعه ای و روش بررسی آن کتا بخانه ای- پیمایشی و توصیفی- تحلیلی است.

در نهایت با استفاده از مدل swot  نقاط قوت، ضعف ، فرصت ها و تهدیدهای موضوع مورد بحث در این منطقه بررسی و تحلیل شد. دستاورد تحقیق این است که می توان با توجه به غالب بودن نقاط قوت منطقه بر نقاط ضعف آن و در نظر گرفتن نقش کارکردی این شهر در برنامه ریزی ها، دوباره حیات گذشته آن را بدان بازگرداند.

کلمات کلیدی: نقش مکانی، جنگ تحمیلی، مدل swot، قصرشیرین.

فهرست مطالب:

چکیده

مقدمه

روش شناسی

بحث و نتایج

عوامل خارجی مؤثر بر توسعه در منطقه مورد مطالعه

تحلیل نقاط قوت، ضعف، فرصتها و تهدیدها

اولویت بندی نهایی

ارائه راهبردها و راهکارهای توسعه منطقه ای در قصرشیرین

نتیجه گیری

منابع و مآخذ

فارسی -انگلیسی