تدوین استراتژی توسعه صنعت گردشگری استان لرستان بر اساس تحلیل SWOT و فرآیند تحلیل شبکه ای (ANP)

دسته بندی:: رشته مدیریت بازرگانی- مدیریت تحول

فهرست مطالب:

فصل اول: کلیات تحقیق    ۱
۱-۱ – مقدمه    ۲
۱-۲ – بیان مسئله تحقیق    ۳
۱-۳- اهمیت و ضرورت تحقیق    ۵
۱-۴- اهداف تحقیق    ۶
۱-۵- سؤالات تحقیق    ۷
۱-۵-۱-  سؤال اصلی تحقیق    ۷
۱-۵-۲- سؤالات فرعی تحقیق    ۷
۱-۶- چارچوب نظری تحقیق    ۸
۱-۷- قلمرو تحقیق    ۹
۱-۷-۱- قلمرو موضوعی تحقیق:    ۹
۱-۷-۲-قلمرو مکانی و زمانی تحقیق:    ۹
۱-۸- تعریف عملیاتی واژه‌ها    ۱۰
۱-۸-۱- گردشگری    ۱۰
۱-۸-۲- گردشگر    ۱۰
۱-۸-۳- توسعه گردشگری    ۱۰
۱-۸-۴- استراتژی    ۱۱
۱-۸-۵- تدوین استراتژی    ۱۱
۱-۸-۶- SWOT    ۱۱
۱-۸-۷- فرآیند تحلیل شبکه ای    ۱۲
۱-۹- خلاصه و جمع بندی فصل    ۱۲

فصل دوم: ادبیات تحقیق    ۱۳
۲-۱- مقدمه    ۱۴
۲-۲- بخش اول: صنعت گردشگری    ۱۵
۲-۲-۱- ابعاد صنعت گردشگری    ۱۵
۲-۲-۲- بعد اقتصادی صنعت گردشگری    ۱۵
۲-۲-۳- بعد اجتماعی- فرهنگی گردشگری    ۱۶
۲-۲-۴- بعد محیطی گردشگری    ۱۷
۲-۲-۵- بعد سیاسی گردشگری (نهادی)    ۱۷
۲-۲-۶- توسعه گردشگری پایدار    ۱۸
۲-۲-۷- تدوین استراتژی در صنعت گردشگری    ۲۰
۲-۲-۸- استراتژی‌های توسعه گردشگری    ۲۳
۲-۳- بخش دوم: تدوین استراتژی (تعاریف و مفاهیم اصلی)    ۲۷
۲-۳-۱- مدل‌های تدوین استراتژی    ۲۸
۲-۳-۱- ۱- مدل دیوید    ۳۲
۲-۳-۱-۲- تجزیه و تحلیل SWOT    ۳۴
۲-۴- بخش سوم: تکنیک‌های تصمیم گیری چند معیاره (MCDM)    ۳۷
۲-۴-۱- فرآیند تحلیل شبکه ای (ANP)    ۳۸
۲-۴-۲- وابستگی درونی بین گروه‌های SWOT (قوت‌ها، ضعف‌ها، فرصت‌ها و تهدیدها)    ۴۲
۲-۴-۳- مدل شبکه ای مناسب برای SWOT    ۴۳
۲-۵- بخش چهارم: معرفی منطقه مورد مطالعه    ۴۵
۲-۵-۱- موقعیت طبیعی و جغرافیایی استان لرستان    ۴۶
۲-۵-۲- موقعیت طبیعی لرستان:    ۴۸
۲-۵-۳- آثار و بناهای تاریخی و باستانی لرستان    ۵۲
۲-۶- بخش پنجم: پیشینه تحقیق    ۵۴
۲-۶-۱- پیشینه تحقیقات داخلی    ۵۴
۲-۶-۲: پیشینه تحقیقات خارجی    ۶۲
۲-۷-: خلاصه و جمع بندی فصل    ۶۶

فصل سوم: روش شناسی تحقیق    ۶۸
۳-۱- مقدمه    ۶۹
۳-۲: نوع و روش تحقیق    ۶۹
۳-۳: جامعه آماری و روش نمونه گیری    ۶۹
۳-۴: روش و ابزار گردآوری اطلاعات    ۷۰
۳-۴-۱: تجزیه و تحلیل محیط داخلی    ۷۱
۳-۴-۲: تجزیه و تحلیل محیط خارجی    ۷۱
۳-۴-۳: ماتریس تحلیلی SWOT    ۷۲
۳-۴-۳-۱: استراتژی‌های SO    ۷۲
۳-۴-۳-۲: استراتژی‌های WO    ۷۳
۳-۴-۳-۳: استراتژی‌های ST    ۷۳
۳-۴-۳-۴: استراتژی‌های WT    ۷۳
۳- ۵: پرسشنامه سنجش اهمیت نسبی گروه‌ها و فاکتورهای SWOT    ۷۳
۳-۶: روش تجزیه و تحلیل داده‌ها    ۷۹
۳-۶-۱: محاسبه نرخ ناسازگاری    ۷۹
۳-۶-۲: سوپر ماتریس    ۸۰
۳-۷: روایی و پایایی تحقیق    ۸۱
۳-۸- خلاصه و جمع بندی فصل    ۸۱

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها    ۸۳
۴- ۱: مقدمه    ۸۴
۴-۲: تجزیه و تحلیل SWOT در جهت توسعه صنعت گردشگری استان لرستان    ۸۴
۴-۲-۱: تجزیه و تحلیل عوامل داخلی موثر بر صنعت گردشگری استان لرستان    ۸۵
۴-۲-۲: تجزیه و تحلیل عوامل خارجی موثر بر صنعت گردشگری استان لرستان    ۸۶
۴-۲-۳: تشکیل ماتریس نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصت‌ها و تهدیدها (SWOT)    ۸۸
۴-۲-۴: ارائه استراتژی‌های توسعه صنعت گردشگری استان لرستان    ۹۰
۴-۲-۴-۱: استراتژی‌های تهاجمی (قوت – فرصت)    ۹۰
۴-۲-۴-۲: استراتژی‌های بازنگری (ضعف – فرصت)    ۹۰
۴-۲-۴-۳: استراتژی‌های تنوع (قوت- تهدید)    ۹۱
۴-۲-۴-۴: استراتژی‌های تدافعی (ضعف – تهدید)    ۹۲
۴-۴: پرسشنامه سنجش اهمیت نسبی معیارها، زیر معیارها و استراتژی‌ها    ۹۶
۴-۴-۱: مقایسه زوجی عوامل SWOT با فرض عدم وابستگی بین آن‌ها    ۹۶
۴-۴-۲: ماتریس وابستگی درونی عوامل SWOT    ۹۷
۴-۴-۲-۱: ماتریس وابستگی درونی عوامل SWOT با توجه نقاط قوت    ۹۷
۴-۴-۲-۲: ماتریس وابستگی درونی عوامل SWOT با توجه به نقاط ضعف    ۹۸
۴-۴-۲-۳: ماتریس وابستگی درونی عوامل SWOT با توجه به تهدیدها    ۹۸
۴-۴-۳: تشکیل سوپر ماتریس    ۹۸
۴-۵- خلاصه و جمع بندی فصل    ۱۰۶

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات    ۱۰۷
۵-۱- مقدمه    ۱۰۸
۵-۲- خلاصه یافته های تحقیق    ۱۰۸
۵-۲- ۱-  یافته های حاصل از اولویت بندی معیارها و زیر معیارهای تحقیق    ۱۰۸
۵- ۳- یافته های حاصل از اولویت بندی گزینه های تحقیق    ۱۱۳
۵-۴- بحث در نتایج    ۱۱۴
۵-۵- پیشنهادات کاربردی    ۱۱۸
۵-۵-۱- پیشنهاداتی برای پژوهش‌های آتی و محققان دیگر    ۱۲۳
۵-۶- محدودیت‌های تحقیق و محقق    ۱۲۴
۵-۷- خلاصه و جمع بندی فصل    ۱۲۴
منابع و مآخذ    ۱۲۵
الف – فارسی    ۱۲۵
ب- منابع خارجی    ۱۳۲

فصل ششم: ضمائم و پیوست ها    ۱۳۴
پیوست ۶- ۱: فهرست مجلات علمی – تخصصی جهانگردی    ۱۳۵

پیوست ۶- ۲: خروجی‌های نرم افزار Super Decision    ۱۳۷
۶-۲- ۱: خروجی نرم افزار Super Decision – مقایسه زوجی عوامل SWOT با فرض عدم وابستگی    ۱۳۷
۶-۲-۲- خروجی نرم افزار Super Decision – ماتریس وابستگی درونی عوامل SWOT با توجه به نقاط قوت    ۱۳۷
۶-۲-۳- خروجی نرم افزار Super Decision – ماتریس وابستگی درونی عوامل SWOT با توجه به نقاط ضعف    ۱۳۸
۶-۲-۴- خروجی نرم افزار Super Decision – ماتریس وابستگی درونی عوامل SWOT با توجه به تهدیدها    ۱۳۸
۶-۲-۴- خروجی نرم افزار Super Decision – اولویت بندی معیارها، زیر معیارها و گزینه‌های تحقیق    ۱۳۸
پیوست ۶- ۳: پرسشنامه تحقیق    ۱۴۰

فهرست جداول

عنوان جداول    صفحه

جدول ۲- ۱: مقایسه برخی از مدل‌های برنامه ریزی استراتژیک از جوانب مختلف    ۲۸

جدول ۲- ۲: فهرست آثار و ابنیه های تاریخی استان لرستان    ۵۲

جدول ۳-۱: ماتریس مقایسات دودویی    ۷۴

جدول ۳-۲: مقادیر ترجیحات برای مقایسه های زوجی    ۷۵

جدول ۳-۳: نمونه ماتریس مقایسه زوجی    ۷۶

جدول۳-۴: مقادیر شاخص ناسازگاری تصادفی    ۷۹

جدول ۴-۱: ماتریس نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصت‌ها و تهدیدها (SWOT) صنعت گردشگری استان لرستان    ۸۸

جدول ۴-۲: ماتریس خلاصه استراتژی‌های توسعه  صنعت گردشگری استان لرستان    ۹۲

ادامه جدول ۴- ۲    ۹۳

ادامه جدول ۴- ۲    ۹۴

جدول ۴-۳: مقایسه زوجی عوامل SWOT با فرض عدم وابستگی بین آن‌ها    ۹۵

جدول ۴-۴: ماتریس وابستگی درونی عوامل SWOT با توجه به نقاط قوت    ۹۶

جدول ۴-۵: ماتریس وابستگی درونی عوامل SWOT با توجه به نقاط ضعف    ۹۷

جدول ۴-۶: ماتریس وابستگی درونی عوامل SWOT با توجه به تهدیدها    ۹۷

جدول ۴- ۷: شکل کلی سوپر ماتریس مورد استفاده در این تحقیق    ۹۸

جدول ۴-۸: سوپر ماتریس وزنی تحقیق    ۹۹

ادامه جدول ۴- ۸    ۱۰۰

جدول ۴-۹: سوپر ماتریس حد تحقیق    ۱۰۱

ادامه جدول ۴- ۹    ۱۰۲

جدول ۴-۱۰: مقادیر معیارها و زیر معیارهای تحقیق نسبت به هدف تحقیق    ۱۰۲

ادامه جدول ۴- ۱۰    ۱۰۳

جدول ۴-۱۱: مقادیر گزینه های تحقیق نسبت به هدف تحقیق    ۱۰۴

جدول ۵-۱: اولویت معیارها و زیر معیارها نسبت به هدف تحقیق    ۱۰۵
ادامه جدول ۵- ۱    ۱۰۸

جدول ۵-۲: اولویت گزینه‌ها نسبت به هدف تحقیق    ۱۱۱

جدول ۵-۳: مهم ترین عوامل استراتژیک تأثیر گذار بر صنعت گردشگری استان لرستان    ۱۱۲

جدول ۶-۱: فهرست مجلات علمی تخصصی جهانگردی    ۱۳۵

فهرست شکل‌ها
شکل۱-۱: چارچوب نظری تحقیق    ۹

شکل ۲-۱: چرخه‌ی فرهنگ گردشگری (Williams & Show, 1994)    ۱۶

شکل ۲-۲: مدیریت استراتژی گردشگری (داس ویل، ۱۳۸۶: ۲۵۷)    ۲۲

شکل ۲- ۳: فرآیند برنامه ریزی استراتژیک توسعه گردشگری (اپل بام و همکاران، ۱۳۷۹: ۱۲۰)    ۲۳

شکل ۲-۴: سه عامل اصلی در توسعه‌ی گردشگری و منطقه مشترک آن‌ها    ۲۴

شکل ۲- ۵: تجزیه و تحلیل SWOT (پیرس و رابینسون، ۱۳۸۸: ۳۱۰)    ۳۵

شکل ۲-۶: تجزیه و تحلیل SWOT و تلاقی محیط خارجی و داخلی (دیوید، ۱۳۸۸: ۳۶۵)    ۳۶

شبکه (b ) ) سلسله مراتب وaشکل ۲- ۷: تفاوت ساختار سلسله مراتب و شبکه: (

شکل ۲- ۸: قالب عمومی سوپر ماتریس    ۴۱

شکل ۲- ۹: وابستگی‌های درونی بین عواملSWOT    ۴۳

SWOT ب) ساختار شبکه ای SWOTشکل۲- ۱۰: الف) ساختار سلسله مراتبی

شکل ۲- ۱۱: ماتریس تصمیم سلسله مراتب SWOT    ۴۵

شکل ۲- ۱۲: موقعیت استان لرستان در کشور    ۴۷

شکل ۳-۱ : ماتریس تحلیلی SWOT و نحوه تعیین استراتژی‌های مختلف (مهدوی، ۱۳۸۳: ۱۲۱)    ۷۲

شکل ۳- ۲: مراحل تدوین و انتخاب استراتژی توسعه صنعت گردشگری استان لرستان    ۸۲

شکل ۴-۱: وابستگی‌های درونی بین عواملSWOT    ۹۶

چکیده:

استان لرستان با وجود داشتن مناطق ممتاز گردشگری مانند قلعه فلک افلاک، دریاچه گهر، آبشارهای زیبا، تاریخ کهن، میراث فرهنگی کم نظیر، موقعیت استراتژیک و فرصت‌های متعدد پیش رو همچون افزایش انگیزه مسافرت در بین مردم، وجود نیروهای متخصص و شرایط اقلیمی و طبیعی مناسب با ضعف‌ها و تهدیدهایی در استفاده از

توانمندی‌های موجود در این زمینه مواجه است. تحقیق حاضر با هدف شناسایی عوامل داخلی (نقاط قوت و ضعف)، عوامل خارجی (فرصت‌ها و تهدیدها) و تدوین

استراتژی توسعه صنعت گردشگری استان لرستان انجام گرفت.

بدین منظور از مدل تلفیقی SWOT و فرآیند تحلیل شبکه ای (ANP) استفاده شده است. فرآیند تحلیل شبکه ای اجازه اندازه گیری، در شرایطی که بین عوامل استراتژیک وابستگی وجود دارد را می‌دهد. مدل شبکه ای ارائه شده در این تحقیق به منظور تجزیه و تحلیل SWOT از چهار سطح، هدف (بهترین استراتژی) در سطح اول، عوامل SWOT و زیر معیارهای SWOT به ترتیب در سطوح دوم و سوم و آخرین سطح از گزینه های استراتژی تشکیل شده است.

جهت تعیین وزن‌های عوامل SWOT بر اساس روش ANP پرسشنامه ای به صورت مقایسه زوجی با مقیاس ۹ تایی طراحی و توسط ۲۵ نفر از کارشناسان صنعت گردشگری استان لرستان تکمیل گردید. پس از آن داده های جمع آوری شده توسط نرم افزار Super Decision مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و استراتژی‌های ST (تنوع) به عنوان بهترین استراتژی‌ها، جهت توسعه صنعت گردشگری استان لرستان تعیین گردید. تاکید استراتژی‌های دسته ST بر این است که؛ با استفاده از نقاط قوت به مقابله با تهدیدها بپردازیم.

با استفاده از قابلیت‌های زیاد و جاذبه های بسیار متنوع استان لرستان برای جذب گردشگر، برنامه ریزان و سیاست‌گذاران قادر خواهند بود که از تهدیدهای پیش روی صنعت گردشگری استان اجتناب نمایند. طبق این دسته استراتژی‌ها باید با تنوع بخشی به امکانات، فعالیت‌ها و خدمات توریستی، توسعه برنامه های تبلیغاتی و تأمین امنیت مکان‌های توریستی زمینه های جذب گردشگر به استان لرستان را فراهم آورد و گردشگران را تشویق نمود که از مناطق عشایری دیدن نمایند.

با عملیاتی شدن این استراتژی‌ها، شاهد تحولاتی پویا و توسعه پایدار کارکردهای گردشگری در استان لرستان خواهیم بود.
واژگان کلیدی: استراتژی گردشگری، استان لرستان، تحلیلSWOT، فرآیند تحلیل شبکه ای (ANP)