کلمه تربیت زیبا وپر معنا یی است ومن خودم بیشتر روی این مطالب چه در زندگی وچه در مدرسه وچه در اجتماع سعی میکنم مدارا ومراعات کنم ولی خوب این کلمه با قداست از پنج حرف تشکیل شده است و پنج حرف آن نشانه پنج تن آل محمد (ص) میباشد حرف (ت) اول آن تصویر حضرت محمد (ص) و تار عنکبوت که نجات دهنده ختم مرسلین بود.
گروه رشته علوم تربیتی
وحرف (ر) دوم آن نشانه رشادت مولا علی (ع) است وحرف (ب) سوم آن نشانه بیدار دلی حضرت زهرا (س) میباشد وحرف (ی) چهارم آن نشانه یاوری امام حسن (ع) و تحمل و صبر وپایداری و یاسین قرآن میباشد وحرف (ت) پنجم آن که این حرف دو بار در کلمه تربیت تکرار شده است ت حرف اول و ت حرف پنجم که پیامبر اسلام (ص) امام حسین (ع) را خیلی دوست میداشت و نشانههای جمال آن حضرت در پیامبر گرامی نیز بودو این حرف نشان تاب و توان وطاقت و درخشان کردن اسلام و قرآن وامام با آبیاری کردن خون خود قرآن و اسلام را زنده نگه داشت.
وتربیت به معنی پروردن و پروراندن وآداب واخلاق را به کسی آموختن و پرورش بدنی بوسیله انواع ورزش و تعلیم آموزش وپرورش و کلمه تربیت از ریشه ر با یر بوگرفته شده ومعنای آن نشاُت ورشد است. تربی الولد. غذاه وجعله یربد ه یعنی غذا به او داده واو را به رشد در آورد و معنای دیگر تربیت پاک ساختن است تربی الولد:ای هذَبه یعنی او را پاک وپاکیزه ساخت. ما این را میدانیم و همه افراد انسان با فطرت خداشناسی متولد میگردند ودر تربیت وراثت و محیط نقش مؤثری دارند حضرت علی (ع) نهج البلاغه میفرماید (۱) قلب الحدث کالارض الخالیه کلًُما آلقی فیما قبله قلب کودک همانند زمین بکری است که برای پذیرش هر نو ع بذری آمادگی داردو رسول خدا (ص) فرمود: علیکم بالاحداث یعنی کودکان را دریابید زیرا همانند نهال خردی هستند که برای تربیت شدن و قبول هر نوع تحول، آمادگی بیشتری نسبت به دیگران دارند اگر نهال خردی دچار انحراف گردد، با کمترین تلاش امکان تغییر وتحول در او وجود دارد حال آنکه اگر آن نهال کوچک به درختی تناوری تبدیل گردد به هیچ وجه نمیتوان آن را به استقامت در آورد.
امر تربیت، با همه آسانی، کاری دشوار است. این سخن بدان خاطر است که انسان موجودی پیچیده دارای ابعاد و اجزای متعدد ودر هر شرایط و مقتضایی به یک گونه است او زنده است، متحرک وپویا ست، دارای عقل واراده است، توان انطباق با شرایط گوناگون حیاط را دارد، میتواند موضع عوض کند تغییر حالت دهد، دیگران را متوجه خود سازد. و انسان موجود پیچیدهای است بیجهت نیست که پروردگار متعال در عظمت وتعالی آفرینش انسان فرمود. وتبارک لله احسن الخالغین.
روی این اصل همانطور که انسان پیچیده وظریف است، تربیت وساختن او نیز بسیار پیچیده ودقیق است علی (ع) در نهج البلاغه میفرماید: انَالله ربَ نبیته وهو ادبنی وانا اعدبکم: وهمانا خداوند متعال پیامبرش را تربیت کرد وپیامبر بزرگوارش مرا تربیت کرد ومن هم شما را تربیت میکنم پس مبنای تربیتی کودکان وجوانان ونوجوانان باید برمحور تعالیم الهی دور بزند ویکی از شیوههای تربیت دینی حفظ شخصیت متربی است باید تلاش کند تا امور تربیتی را به متربی انتقال دهد بدون اینکه کمترین برخوردی با شخصیت متربی صورت بگیرد وهمان وضوکردن آن پیر مرد وناظر بودن امام حسین (ع) و امام حسین (ع) یا تربیت حضرت علی (ع) در جنگ با دشمن یا تربیت کردن فاطمه زهرا (س) فرزندانش را که الگوی جهان اسلام هستند یا در روز عاشورا هنگامی که ابا عبدالله علیه السلام به شهادت رسیدند میگویند اسبی به طرف خیمهها آمد افراد خیمه فکر میکردند که آقا امام حسین (ع) برای وداع آمدهاند چون این اسب تربیت شده بود نشانه از دست دادن صاحبش را میکرد چون سوارش افتاده بود حیوان احساس…کرد وآن اسب یال خودش را به خون اباعبدالله رنگین کرده بود ووقتی که دید آقا افتاده است ودیگر نمیتواند از جایش بلند شود به طرف خیام حرم رفت ودر واقع مثل اینکه پیکی بود که میخواست خبری بدهد و اگر انسان علاقهمند به تربیت خودش وفرزندانش به تربیت اسلامی است یا میخواهد افرادی را تربیت کند واقعاً باید به مسئله نیایش، دعا وعبادت اهمیت بدهد واصلاًمسئله عبادت نقطه نظر از اینکه پرورش یک حس اصیل است وتاثیر زیادی در سایر نواحی انسان را دارد واز نظر اسلام قطع عبادت، خودش یک پرورشگاه است.
پس تربیت در تفکر، در فرهنگ، در ازدواج، دکار، درجنگ، درشغل، در محاکمه کردن درعفوکردن، درمحبت کردن، دراخلاق، دراقتصادودر مذهب تاثیر مثبت ومنفی را دارند همه این را میدانیم ونسل جوان نیز باید بداند اگر افرادی همانند آیت الله خمینی (ره) آیت الله علامه طباطبایی و امیرکبیر وشهید مطهری و شهید رجایی و شهید بهشتی و شهید علی صیاد شیرازی و تمام شهدای انقلاب اسلامی ایران وتمام بزرگانی که نمونه درخشان برای جهان اسلام وایران میباشند همه وهمه در پرتورشد وتقویت حس دینی واخلاقی وتربیت عالی بوده است.
واین را بدانیم که اهمیت تربیت در دوره جنینی که رشد یک انسان متعالی میباشد ونقش میگیرد اثر میگذارد تا دوران کودکی ونوجوانی وجوانی تا بتواند در گوشهای از جامعه به مردم خدمت کند تربیت صحیح داشتن نصف مشکلات جامعه را حل میکند تربیت صحیح باعث میشود انسان با دشمن نیز به راحتی برخورد کند واز اوعواقب کار با خبر شود و ما همیشه حقیقت را دور نگه نداریم همیشه وهمه جا مدینه فاضله نیست بعضی وقتها باید والدین یعنی پدر ومادر واطرافیان باید از تربیت خوبی بهره مند باشند تا بتوانند تربیت کنند همانطور که یاد گرفتهایم (که من میخواهم یاد بگیرم که چگونه باید یاد بگیرم) خیلی از گلها را از باغبانان از نهال رشد اولیه پیکر آن را ناقص کردهاند وتا آخر ساقه ناقص رشد میکند و خداوند متعال در قرآن میفرماید ((و اتو البیوت من ابوابها) ) باید از در ورودی وارد شوید، نه از در بیراهه در تربیت زبانی وتربیت الگویی وتربیت رفتاری و فکری خیلی باید دقت کنیم و کودکان همه چیز را مانند آینهای در مقابل خود میبینند ولی خوب کودکان راستی و درستی و صداقت را دوست دارند کردار درست و رفتار شایسته و اخلاق سنجیده و حرکات ومؤدبانه و خودشان بهترین مربی هستند چگونه وچه طور باید با صبر متانت و با حوصله و وقار و با فداکاری والدین ومربیان، بله مادر تنها نمیتواند پل بزرگی برای عبور تمام ناملایمات وخوبیها باشد پدر باید قدم اول را بگذارد تا مادر بتواند آن را پیاده کند خدا میداند چه کودکان بیگناهی از تربیت نادرست پدران ومادران درگیر میباشند بله پدران ومادران در درجه اول عهده دار مسئولیت سنگین کودکان ونوجوانان وجوانان هستند پدر همانند باغبانی است که نهال را درباغ کاشته است لذا آبیاری ومراقبتهای لازم از نهال به عهده باغبان است فرزند ثمره وجودی هر پدر است وپدر وظیفه دارد با تمام وجود از پارهی تن خود مراقبت ومواظبت به عمل آورد تا فرزندش رشد وتعالی یابد ارتقاءواستحکامی که فرزند به دست میآورد در درجه اول مربوط به تلاش وکوشش پدر ومادر است.
اگر خانوادهای همه امکانات فرزندان خود را فراهم آورد و معلم و مدرسه وجامعه را مسئول نقش دوم تربیت در فرزندان خود بداند و در صورتی که از خیلی مسائل عاطفی واجتماعی و تربیتی فرزندان خود غافل است انتظار آن را نداشته باشد تا دیگران خرابیهای آن انرا آبادکنند من عقیده دارم اگر در خانوادهای رفتار پدر ومادر خیلی خوب ومحجوب ودوراز تمام رنگ وریاها باشد غیر ممکن است کودک کوچکترین انحراف اخلاقی واجتماعی پیدا کند و اگر تاریخ را خوب مطالعه کنیم بزرگترین درس عبرتی برای ما جامعه فرهنگیان میباشد که دم از از الگوسازی میزنیم. یک کودک گناهی نکرده چه در منزل وچه در اجتماع، چه در مدرسه به حرف چه کسی گوش کند. باید در تربیت کودکان مسیر همه افکارهای تربیتی دو گانگی نداشته باشد تا کودکی که مثل برگ گل پاک ونازک است با یک بادسبک شکسته میشود. حال میدانیم چه کودکان پر رمز وراز و پر استعدادی وپر منشی وجود دارند.
که در این دنیای پراز هیا هودرچنگال خانوادههای دور از افکار درست زندگی میکنند مگر اینکه خداوند خودش مواظب آنها باشد. پس تربیت کردن کار هر کسی نیست باید کسی که میخواهد تربیت کند. اول بایدخودش خوب تربیت شود. تربیت از ذات انسان سر چشمه میگیرد خیلی از انسانها هم ریشه وهم ذات آنها از الطاف خداوند سر چشمه گرفته و در بعضی مواقع تربیت وجود دارد اَما ذات شخص ضعیف میباشد تربیت به ظاهر داشتن و تربیت ظاهری ظاهری کردن یک گول زدن و گول خوردن است وبا مطالعه به آیات قرآن همه واقعیتها آشکار میگرددکه همه موجودات کره زمین به خاطر آن آفریده شدهاند پس آفرینش زمین وآسمان وهمه موجودات به دلیل خلیفه الله بودن انسان بوده است. وتمام صلاحیتها وشایستگیهای افراد انسانی جز در پرتوتربیت صحیح از لحاظ دینی و اخلاقی واجتماعی وغیره میباشد. نگه داشتن یک غنچه گل ظریف وبازی کردن آن در دست انسان بلافاصله شکسته وفرسوده میشود.
طفل بیگناه وبی خبر از تمام برنامههای زندگی چگونه با وجود تمام خطراتی که در انتظارش هستند از او مواظبت نشود در دستان گرم پدران ومادران که خداوند لایق دانسته تا بتوانند با تربیت صحیح کودکی که پا به این دنیای عظیم میگذارد او را با پرورش خوب از نظر فکری اخلاقی وروحی وعاطفی ومذهبی صحیح وسالم تحویل جامعه بدهند تا خودش الگویی برای دیگران باشد پس تربیت کودکان در همان دوران کودکی نقش میگیرد وکامل میشود
اگربرنامههای تربیتی را خوب پیاده کنند دیگر از جسم وجان کودک جدا نمیشود پدران ومادران ومعلمان واساتید بزرگ وهمه وهمه وظایف خیلی سنگینی را بر عهد دارند باید همه بکوشند تا این مسئولیت الهی را بخوبی انجام دهند تا رشد ونمو کنند تا در درگاه خداوند به راحتی جواب امتحان خود را پس بدهند تربیت کودکان از همان بدو تولد آغاز میگردد وپدران ومادران اولین آموزگاران تعلیم وتربیت در مدرسه اول –یعنی در خانواده به شمار میآیند ((موریس دبس میکوید. رشد کودکان از روزی که بدنیا میآیند تا موقعی که به درجه کمال میرسند از مراحل متوالی وبهم پیوستهی میگذرد که میتوان آنها را فصول مشخص تاریخی واحدی دانست) ). یا روسو میگوید: هر سن وهر حالت از حیات کمال بلوغ ومتناسب با خود را دارد که مخصوص آن است )).
پس کودکان چو بها وساقههای درختان نیستند که آنهارا بار کامیون کنیم واز آنها هزاران مواد مورد نیاز درست کنند بلکه امانتهای خداهستند که به دست پدران ومادران و معلمان وجامعه سپرده شدهاند تا به آنها خدمت شود وازآنها لالههای الهی درست شود. به امید روزی که همه بتوانند در این راه پر ارزش موفق شوند. با آرزوی سلامتی برای تمام والدین گرامی و مربیان و آرزوی موفقیت برای شما مدیرمحترم آموزش و پرورش والسلام
منابع مربوط به مسابقه بزرگ تربیت
۱-فلسفه اخلاق استاد شهید مطهری
۲-خانواده وفرزندان تالیف استادان طرح جامعه آموزش خانواده