نام مقاله :رشته حقوق : طلاق (رجعی)
طلاق (رجعی)
طلاق (رجعی) مطلقه رجعیه، زوجیه حقیقی یا زوجه حکمی
طلاق تنها حلال شرعی است که خود خداوند هم چندان آن را دوست نمیدارد و یکی از حقوق شرعی و حلال زوجین محسوب میشود. این حق موضوعی مهم است که با جاری ساختن آن _طبق روایات و احادیث_ عرش الهی به لرزه میافتد. در این نوشتار تلاش میشود تا این حکم شرعیِ حلالِ نه چندان مطلوب شرع و عرف مورد شناسایی قرار گیرد.
طلاق به دو دسته بائن و رجعی تقسیم میشود. منظور از طلاق بائن طلاقی است که در قبال آن شوهر نمیتواند دوباره به نزد همسر خود بازگردد. به بیان دیگر، با اجرای صیغه طلاق، زن و شوهر از داشتن رابطه و علقه زوجیت منع میشوند و در صورتی که بخواهند بار دیگر این رابطه برقرار گردد، بدون داشتن موانع باید صیغه عقد ازدواج جدیدی میان آنها جاری شود.
اما در طلاق رجعی مرد میتواند تا زمانی که عده پایان نیافته، بدون انشای عقد نکاح جدید به همسر خود رجوع نماید. به چنین طلاقی، طلاق رجعی و به چنین زنی مطلقه رجعیه گویند. بازگشت مرد به سوی همسر خود در چنین طلاقی ممکن است با ادای لفظ یا انجام فعلی صورت گیرد.
در طلاق رجعی جدا از این که در مدت عده، شوهر حق رجوع دارد، طرفین حقوق و تکالیفی را نیز دارا میباشند که با حقوق و تکالیف طلاق بائن تفاوت دارد. به عنوان مثال، اگر در طلاق رجعی، زن یا شوهر بمیرند، از هم ارث میبرند و زن مستحق دریافت نفقه است. مرد نیز حق ندارد تا زمانی که مدت عده به پایان نرسیده است، مطلقه رجعیه خود را از محل سکونتش؛ یعنی منزل خود خارج نماید. در طلاق رجعی زن و مرد از احصان خارج نمیشوند و در این زمان اگر مرتکب زنا گردند، زنای آنها زنای محصنه محسوب میشود.
با وجود پیشبینی این حقوق و تکالیف در مورد مطلقه رجعیه _که منزلت او را تا شأن یک همسر حقیقی ارتقا میدهد؛ گو این که اصلاً طلاقی صورت نگرفته است_ برخی فقها وی را در مدت عده در حکم زوجه دانسته و بعضی دیگر او را زوجه حقیقی تلقی میکنند. به عبارت دیگر، از دیدگاه برخی علما، طلاق رجعی نهاد خانواده را از هم نمیپاشد و استمرار آن برقرار میباشد.
حال باید دید که آیا مطلقه رجعیه زوجه حقیقی است یا در حکم زوجه میباشد. از آنجا که این موضوع از منظر فقه امامیه مورد بررسی قرار میگیرد، ازاینرو ابتدا به بیان دیدگاههای مطرح در این زمینه پرداخته میشود.
از دیدگاه فقه امامیه در این باره دو قول وجود دارد؛ نخست آن که مطلقه رجعیه، زوجه حقیقی است و دوم این که مطلقه رجعیه در حکم زوجه است.
طرفداران دیدگاه نخست معتقدند که با اجرای صیغه طلاق، جدایی میان زن و شوهر حاصل نشده است و این دو همچنان در علقه زوجیت میباشند و جدایی زمانی رخ میدهد که عده این رابطه به سر آمده باشد و شوهر حق رجوع پیدا نکند.
اما گروه دوم اعتقاد دارند که با اجرای صیغه طلاق، زن و شوهر از علقه همدیگر خارج شده و جدایی میان آنها برقرار میگردد و کمترین حد آن این است که مرد حق رجوع دارد. به سبب آن که در این نوع از طلاق از لحاظ شرعی برخی یا تمامیآثار زوجیت برای مطلقه رجعیه باقی است، ازاینرو وی در حکم زوجه است نه زوجه حقیقی.
نکته مهمی که باید مورد توجه قرار گیرد این است که در کتب فقهی در این خصوص که مطلقه رجعیه، زوجه حقیقی محسوب میشود یا حکمی و در صورت حکمی بودن، آیا آثار زوجه بر او مترتب میباشد یا نه، بهروشنی سخنی به میان نیامده است و برخی فقها از هردو تعبیر استفاده کردهاند و آنانی که قائل به حکمی بودن هستند، دلیل و مستندی برای اثبات این موضوع بیان نداشتهاند.
به عبارت دیگر، فقهایی هم که مطلقه رجعیه را در حکم زوجه میدانند، روی کلمه «حکم» عنایت خاصی نداشتهاند و منظورشان همان زوجه حقیقی بوده است؛ گرچه میان رجعیه و زوجه حقیقی غیرمطلقه تفاوتی وجود دارد و آن این که علقه زوجیت رجعی در معرض زوال است. ازاینرو نمیتوان گفت که چنانچه هرکس این تعبیر را به کار ببرد، به این اصل اعتقاد دارد که مطلقه رجعیه، زوجه حقیقی نیست و در حکم زوجه میباشد.
با بررسی مسیر فقهی مسئله این نکته به چشم میخورد که قدما قائل به زوجه حقیقی بودن مطلقه رجعیه بودهاند و متأخران به «در حکم زوجه بودن» قائل میباشند.
به عنوان مثال، شیخ طوسی در بیان عدم جواز خواستگاری از مطلقه رجعیه بیان میدارد: «مطلقه رجعیه نزد ما امامیه، زوجه است، اما نزد اهل سنت در معنا و به حکم زوجه میباشد.» (طوسی 217، 1351)
بسیاری از علما همچون محقق سبزواری در «ذخیره المعاد»، فاضل هندی در «کشفاللثام» و امام خمینی نیز همین مطلب را بیان داشتهاند؛ اما برخی دیگر از علما از جمله شیخ انصاری، میرزای قمی، سید کاظم یزدی و میرزا جواد تبریزی به زوجه حقیقی بودن مطلقه رجعیه نظر دادهاند.
تنها فقیهی که بهصراحت مطلقه رجعیه را زوجه حقیقی میداند و اعتقاد به زوجه حکمی بودن را نادرست برمیشمارد، مرحوم آیتالله خویی است.
از سوی دیگر، قائلان به زوجه حکمی بودن مطلقه رجعیه نیز بر دو قسم میباشند؛ برخی همچون حضرت امام(ره) و آیتالله فاضل، همه آثار زوجیت را برای مطلقه رجعیه ثابت کردهاند؛ مگر آن که دلیلی خلاف آن موجود باشد. اما گروه دیگر از جمله آیتالله اشتهاردی، پارهای از آثار زوجیت را مترتب میدانند.از این رو میتوان چنین نتیجه گرفت:
فهرست مطالب طلاق رجعی
از دیدگاه فقه امامیه
تفاوت زوجه حقیقی با در حکم زوجه بودن:
مستندات قاعده:
نتیجهگیری:
منابع:
برای دانلود کامل مقاله طلاق رجعی از لینک بالا به صورت رایگان دانلود کنید
- لینک دانلود فایل بلافاصله بعد از پرداخت وجه به نمایش در خواهد آمد.
- همچنین لینک دانلود به ایمیل شما ارسال خواهد شد به همین دلیل ایمیل خود را به دقت وارد نمایید.
- ممکن است ایمیل ارسالی به پوشه اسپم یا Bulk ایمیل شما ارسال شده باشد.
- در صورتی که به هر دلیلی موفق به دانلود فایل مورد نظر نشدید با ما تماس بگیرید.
- پشتیبانی واتساپ در صورت هرگونه مشکل (لطفا واتساپ)
- راهنمای خرید