پایان نامه ارائه الگو و مکان یابی برای استقرار فضاهای ورزشی در راستای عدالت شهری

فضاهای ورزشی یکی از مهمترین مراکز خدماتی در سطح شهر محسوب می گردنند که دسترسی با صرف هزینه و زمان کمتر به آنها در نیل به اهداف توسعه یعنی عدالت اجتماعی و توسعه عادلانه حائز اهمیت زیادی است. در این تحقیق به بررسی وضع موجود فضای ورزشی شهر زنجان پرداخته شده است.همچنین چگونگی توزیع فضای ورزشی و شعاع خدماتی آن و عملکرد فضاهای ورزشی بررسی شده است.

پس از مطالعه وضع موجود فضای ورزشی در سطح محله، ناحیه، منطقه وشهر زنجان سطوح و سرانه اختصاص یافته به فضای ورزشی در شهر زنجان مشخص گردید. نتایج حاصله نشان می دهد که توزیع فعلی فضای ورزشی در سطح سلسله مراتب شهری مناسب نبوده است به  طوری که تفاضل سطح و سرانه بین وضع موجود واستاندارد فضای ورزشی شهر زنجان به ترتیب محله، ناحیه، منطقه و شهر برابر با ۰٫۸۵، ۰٫۳۳، ۰٫۳۳،۰٫۵۸ متر مربع می باشد.

بررسی های انجام شده نشان می دهد از مجموع ۱۹ فضای ورزشی شهر زنجان ، ۹ فضای ورزشی در مقیاس محله، ۶ فضای ورزشی در مقیاس ناحیه، ۳ فضای ورزشی در مقیاس منطقه،۱ فضای ورزشی در مقیاس شهر، خدمات رسانی می کنند و می توان چنین اظهار نظر کرد که با توجه به استانداردها فضای ورزشی مقیاس محله، ناحیه، منطقه و شهر در شهر زنجان به لحاظ  کمی(وسعت و شعاع عملکردی)  به ترتیب وضعیت نسبتاً مناسب (محله)، نامناسب (ناحیه)، نسبتاً مناسب (منطقه)،کاملاً مناسب (شهر) دارند.

جهت تحلیل سازگاری کاربری ها و ارزیابی نحوه قرار گیری کاربری های همجوار با کاربری ورزشی از ماتریس سازگاری استفاده شده و این نتیجه حاصل  شد که ۳۵ درصد از کاربری های همجوار با  کاربری ورزشی کاملا سازگار و ۶۵ درصد کاربری های همجوار با کاربری ورزشی نسبتاً ناسازگار هستند.

از آنجا که توزیع فضای ورزشی در سطح شهرمناسب نبوده است لذا در سناریوی مکان یابی ۲۰ فضای ورزشی در پهنه مناسب (۲۰درصد از  مساحت کل شهر زنجان )به دست آمده از روش تحلیل سلسله مراتبی در شرایط ایده آل پیشنهاد شد. در نهایت مقدار دسترسی فضاهای ورزشی پیشنهادی با استفاده از مدل تحلیل شبکه ارزیابی شده و مشخص گردید که فضای ورزشی پیشنهادی کل شبکه را تحت پوشش قرار می دهند.

مربوط به  رشته جغرافیا و برنامه ریزی شهری و روستایی

فهرست مطالب:

چکیده

مقدمه

۱– فصل اول: طرح تحقیق       

۱-۱- بیان مساله و سوالات تحقیق
۲-۱- پیشینه تحقیق

۳-۱- فرضیات تحقیق

۴-۱-اهداف تحقیق

۱-۴-۱- اهداف کلی
۲-۴-۱- اهداف ویژه
۵-۱- روش انجام تحقیق
۶-۱- روش و ابزار گردآوری اطلاعات
۷-۱- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات
نتیجه گیری

۲– فصل دوم: مبانی نظری

۱-۲- تعاریف و مفاهیم کلیدی

۲-۲-برنامه ریزی شهری
۳-۲- کاربری زمین شهری

۴-۲- برنامه ریزی کاربری اراضی شهری
۵-۲- مکان یابی
۱-۵-۲-مراحل مکان یابی در GIS
۲-۵-۲- مکان یابی و GIS
۶-۲- دیدگاه ها و تئوری های رایج در مکان یابی
۱-۶-۲- دیدگاه سیستمی
۲-۶-۲- دیدگاه ساختاری-کارکردی
۳-۶-۲- دیدگاه عدالت اجتماعی و تخصیص منابع در شهر
۷-۲- جایگاه عدالت در برنامه ریزی شهری
۱-۸-۲- تاریخچه جایگاه ورزش در شهر
۸-۲- مشخصات و گونه شناسی فضای ورزشی
۹-۲- اهمیت و جایگا ه فضای ورزشی دربرنامه ریزی شهرها
۱-۹-۲- فضای ورزشی و برنامه ریزی شهری
۱۰-۲- فضای باز شهری و ورزش
۱۱-۲- ورزش و توسعه پایدار
۱۲-۲- دسترسی یکسان فضای ورزشی
۱۳-۲- استراتژی های طراحی شهری برای ورزش
۱۴-۲-فضاهای ورزشی و طراحی شهری
۲-۱۵نتیجه گیری

۳– فصل سوم: مواد و روش ها

۱ – ۳ – مدل تحلیل شبکه
۱ – ۱ – ۳ – مفهوم شبکه
۲ – ۱ – ۳ – مدل شبکه
۳ – ۱ – ۳ – تحلیل ها و عملیات شبکه
۴ – ۱ -۳ -توپولوژیِ و ساختار آن در محیط شبکه
۲ – ۳- استفاده از GIS و مدلA.H.P در مکان یابی
۳ – ۳ – مزایای فرایند تحلیل سلسله مراتبی
۴- ۳ – روشهای وزن دهی و مکان یابی در GIS
۵- ۳ – چارچوب مفهومی مدل AHP
۱-۵-۳- مرحله اول

۲ ۵ -۳ – مرحله دوم
۱ -۲-۵ -۳ – استفاده از دانش کارشناسی
۲ -۲-۵ -۳ – استفاده از دانش داده ای
۳ -۲-۵ -۳ -استفاده از دانش کارشناسی  و داده ای به صورت توام
۶ – ۳- شاخص های مورد استفاده در این پژوهش
۱-۶-۳- تقسیم بندی شاخص ها بر اساس ابعاد اجتماعی، اقتصادی ،کالبدی
۲-۶-۳- تقسیم بندی شاخص ها بر اساس ابعاد اجتماعی
۲-۱-۶-۳ جمعیت

۲ – ۲- ۶ – ۳- تراکم ساختمانی
۳-۶-۳- تقسیم بندی شاخص ها بر اساس ابعاد کالبدی
-۳-۶-۳-۱دسترسی بر اساس عرض معابر
۲- ۳– ۶– ۳ – شاخص آسایش( شعاع عملکردی)
۳- ۳– ۶– ۳ – سازگاری کاربری ها
۴- ۳– ۶– ۳ – شاخص مطلوبیت: ابعاد زمین)مساحت)
۴-۶-۳-تقسیم بندی شاخص ها بر اساس ابعاد اقتصادی
۱-۴-۶-۳- قیمت زمین
۷-۳- استاندارد ها و سرانه فضای ورزشی در ایران
۱-۷-۳- فضای ورزشی محله
۲-۷-۳- مرکز ورزشی ناحیه
۳-۷-۳- مرکز ورزشی شهر
۸-۳- ضوابط مربوط به تفکیک زمین(فضاهای ورزشی)
-۳-۹نتیجه گیری

۴-  فصل چهار تحلیل یافته ها

۱- ۴- بررسی ویژگی ها و شناخت نمونه مورد مطالعه(شهر زنجان)
۲-۴- تاریخچه ی شهر زنجان:
۳-۴- ویژگی های طبیعی شهر زنجان:
۱-۳-۴- شناخت ویژگی های اقلیمی و جوی شهر زنجان:
۳-۴- ویژگیهای انسانی شهر زنجان
۱-۳-۴- ویژگیهای جمعیتی شهر زنجان
۴-۴- مراحل رشد کالبدی شهر زنجان
۵-۴- منطقه بندی مصوب شهری و توزیع جغرافیایی جمعیت در شهر زنجان
۶-۴- وضع موجود کاربری اراضی شهری زنجان(آرمانشهر ۱۳۸۳)
۷-۴- شناخت وضع موجود فضاهای ورزشی شهر زنجان
۱-۷-۴- فضای ورزشی محله
۲-۷-۴- فضای ورزشی ناحیه

۸-۴- برآورد سطوح وسرانه فضای ورزشی شهر زنجان(محله، ناحیه، منطقه، شهر) بر اساس استاندارد ها
۹-۴- تحلیل دسترسی فضای ورزشی موجود(محله، منطقه، ناحیه،شهر) با استفاده از مدل تحلیل شبکه
۱۰-۴- تحلیل سازگاری کاربری ورزشی با سایر کاربر ها
۱ – ۱۱ – ۴ – جمعیت
تحلیل شاخص های مورد استفاده در مکان یابی  بهینه فضای ورزشی -۴-۱۱
۲ – ۱۱ – ۴ – تراکم ساختمانی
۳-۱۱-۴- دسترسی بر اساس عرض معابر
۴ – ۱۱ – ۴ – شعاع عملکردی
۵-۱۱-۴- قیمت زمین
سازگاری کاربری ها ۴-۱۱-۶
-۴-۱۱-۷ابعاد زمین)مساحت)
۱۲-۴- مکان یابی بهینه فضای ورزشی با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی
۱-۱۲-۴- ایجاد ماتریس مقایسه دوتایی:
۲-۱۲-۴- محاسبه وزن های معیار
۳-۱۲-۴- تخمین نسبت توافق :

تحلیل شبکه فضای ورزشی پیشنهادی -۴-۱۳

نتیجه گیری-۴-۱۴

5-فصل پنجم : (ارزیابی، آزمون فرضیات، نتایج و پیشنهادات)

-۵-۱  جایگاه دیدگاه سیستمی در این پژوهش

۲-۵- اثبات فرضیات

۱-۲-۵- نتایج حاصل از محاسبه سطح و سرانه فضای ورزشی و آزمون فرضیه اول

۲-۲-۵- نتایج حاصل از تحلیل شعاع عملکردی فضاهای ورزشی(Network Analysis)واثبات فرضیه دوم

۱-۲-۲-۵- تحلیل تبعیت فضای ورزشی با مقیاس( محله) از سلسله مراتب شهر زنجان

۲-۲-۲-۵- تحلیل تبعیت فضای ورزشی با مقیاس منطقه از سلسله مراتب شهر زنجان

۳-۲-۲-۵- تحلیل تبعیت فضای ورزشی با مقیاس ناحیه از سلسله  مراتب شهر زنجان

۴-۲-۲-۵- تحلیل تبعیت فضای ورزشی با مقیاس شهری از سلسله مراتب شهر زنجان

۳-۲-۵- نتایج تحلیل فرایند تحلیل سلسله مراتبی و تحلیل شبکه با نرم افزار GIS
۳-۵- نتایج تحلیل همجواری فضای ورزشی با سایر کاربری ها(سازگاری) و اثبات فرضیه سوم

۴-۵- نتیجه گیری

۵-۵- پیشنهادات

۱- ۵-۵- پیشنهادات راهبردی برای برنامه ریزی و مکان یابی فضای ورزشی

منابع و مأخذ

چکیده انگلیسی

فهرست اشکال 

 شکل(۱-۳): فرایند توپولوژی سازی

فهرست جداول

جدول شماره( ۱-۲) : نمای شماتیک از ارتباط انسان، ورزش، فعالیت، فضا، شهر و محیط زیست بر مبنای  توسعه پایدار

(جدول۱ – ۳): مقیاس ۹ کمیتی ساعتی برای مقایسه دودوئی گزینه ها

جدول(۲- ۳): شاخص تصادفی بودن

جدول ( ۳– ۳ ): خصوصیات عمده چهار روش عمده وزن دهی معیارها

جدول (۴ – ۳ ): معیار تراکم جمعیت

جدول (۵- ۳ ): معیار تراکم ساختمانی

جدول (۶- ۳ ): معیار دسترسی بر اساس عرض معابر

جدول (۷ – ۳ ): معیار دسترسی بر اساس شعاع عملکردی( محله، ناحیه، منطقه)

جدول (۸- ۳): سازگاری کاربری ها

جدول (۹- ۳): معیار مساحت زمین

جدول (۱۰ – ۳): معیار قیمت زمین

(جدول۱۱– ۳): فضاهای ورزشی و تاسیسات جانبی پیشنهادی برای محله

جدول۱۲– ۳): فضای ورزشی و تأسیسات جانبی پیشنهادی برای ناحیه

(جدول۱۳– ۳): فضای ورزشی و تأسیسات جانبی پیشنهادی برای شهر

(جدول۱۴– ۳): استاندارد سلسله مراتبی فضاهای ورزشی و جمعیت تحت پوشش

جدول (۱-۴) : تغییرات جمعیت مناطق و نواحی شهر زنجان

جدول (۲-۴): مساحت توسعه‌ی کالبدی شهر زنجان در سالهای مختلف

جدول (۳-۴) : توزیع جمعیت شهر زنجان در مناطق مختلف شهر (۱۳۸۵)

جدول شماره (۴-۴) : وضع موجود کاربری اراضی زنجان در سال ۱۳۸۳ (متر مربع)

جدول شماره (۵-۴):مساحت فضاهای ورزشی شهر زنجان  به تفکیک محلات

جدول شماره (۶-۴ ): وضع موجود فضاهای ورزشی ناحیه در منطقه یک

جدول شماره ( ۷-۴) وضع موجود فضاهای ورزشی منطقه دو

جدول شماره (۸-۴) وضع موجود فضاهای ورزشی منطقه سه

جدول شماره (۹-۴) وضع موجود فضاهای ورزشی منطقه چهار

جدول شماره (۱۰-۴): وضع موجود فضاهای ورزشی شهر زنجان  به تفکیک مناطق چهارگانه

جدول شماره (۱۱-۴): اسامی فضاهای ورزشی شهر زنجان به تفکیک ساسله مراتب شهری

جدول شماره (۱۲-۴):سطوح وسرانه فضاهای ورزشی طرح جامع ، تفصیلی،پیشنهادی،وضع موجود (۱۳۸۳)

جدول شماره (۱۳-۴): مساحت و درصد سازگاری کاربری ورزشی شهر زنجان

(جدول۱۴ – ۴): مقیاس ۹ کمیتی ساعتی برای مقایسه دودوئی گزینه ها

جدول(۱۵ – ۴): شاخص تصادفی بودن

در جدول زیر تحلیل های حاصل از تجزیه و تحلیل نقشه مورد مطالعه (بیان شده است .

جدول (۱-۵) مقایسه مساحت موحود و مطلوب فضاهای ورزشی محله شهر زنجان

جدول (۲-۵) مقایسه مساحت موحود و مطلوب فضاهای ورزشی ناحیه شهر زنجان

جدول (۳-۵) مقایسه مساحت موحود و مطلوب فضاهای ورزشی منطقه شهر زنجان

جدول (۳-۵) مقایسه مساحت موحود و مطلوب فضاهای ورزشی شهر زنجان

وزن های نهایی حاصل از فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP )

فهرست نقشه ها 

نقشه (۱-۴): موقعیت محدوده در کشور ، استان و شهر

نقشه شماره(۲-۴): توزیع فضایی کاربری اراضی زنجان

نقش شماره(۳-۴) فضاهای ورزشی شهر زنجان به تفکیک محلات

نقش شماره(۴-۴) فضاهای ورزشی شهر زنجان به تفکیک ناحیه

نقشه شماره(۵-۴)توزیع فضاهای ورزشی در سطح محلات شهر زنجان

نقشه شماره(۶-۴)توزیع فضاهای ورزشی در سطح ناحیه شهر زنجان

نقشه شماره(۷-۴)توزیع فضاهای ورزشی در سطح منطقه شهر زنجان

نقشه شماره(۸-۴):توزیع فضاهای ورزشی در سطح شهر زنجان

نقشه شماره(۹-۴): شعاع عملکردی فضاهای ورزشی محله

نقشه شماره(۱۰-۴): شعاع عملکردی فضاهای ورزشی ناحیه

نقشه شماره(۱۱-۴): شعاع عملکردی فضاهای ورزشی منطقه

نقشه شماره(۱۲-۴): شعاع عملکردی فضاهای ورزشی شهر

نقشه شماره (۱۳-۴): سازگاری کاربری ورزشی با کاربری های مختلف شهر زنجان

نقشه(۱۴-۴): تراکم جمعیت  در شهر زنجان

نقشه(۱۵-۴): تراکم جمعیت  در شهر زنجان

نقشه(۱۶-۴): تراکم جمعیت  در شهر زنجان

نقشه(۱۷-۴): قیمت زمین در شهر زنجان

نقشه (۱۷-۴): مساحت زمین در شهر زنجان

فهرست نمودارها 

نمودار (۱-۴): توزیع جمعیت شهر زنجان در مناطق مختلف شهر (۱۳۸۵)

نمودارشماره(۲-۴): فضاهای ورزشی شهر زنجان به تفکیک محلات

نمودارشماره(۳-۴) فضاهای ورزشی شهر زنجان به تفکیک منطقه یک

نمودارشماره(۴-۴) فضاهای ورزشی شهر زنجان به تفکیک منطقه دو

نمودارشماره(۵-۴) فضاهای ورزشی شهر زنجان به تفکیک منطقه سه

نمودارشماره(۶-۴) فضاهای ورزشی شهر زنجان به تفکیک منطقه چهار

نمودارشماره(۷-۴) فضاهای ورزشی شهر زنجان به تفکیک منطقه چهار